अनक्सागोरस philosopher anaxagoras
प्राचीन ग्रीक दार्शनिक थिए, जसको जन्म इ.पू. ५०० तिर भएको थियो। उनी विज्ञान, धर्म, र दर्शनमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिने दार्शनिकका रूपमा परिचित छन्। अनक्सागोरसलाई प्राचीन ग्रीसका प्रारम्भिक प्रकृति दार्शनिकहरू मध्ये एक मानिन्छ। उनले विश्वको उत्पत्ति र संरचना सम्बन्धी आफ्नो अद्वितीय दृष्टिकोण प्रस्तुत गरे।
उनको दर्शनको मुख्य अवधारणा “नूस” (Nous) हो, जसलाई उनले “बुद्धिमत्ता” वा “मन” भनेर व्याख्या गरे। अनक्सागोरसका अनुसार, नूस एक असीम, शुद्ध र सजीव शक्ति हो, जसले सम्पूर्ण ब्रह्माण्डलाई व्यवस्थापन गर्छ। यो नूसले नै सम्पूर्ण विश्वको निर्माण, सञ्चालन, र परिवर्तनको जिम्मेवारी लिएको छ।
क्रमश :
उनले भने अनुसार, प्रारम्भमा सबै तत्वहरू (जस्तै पृथ्वी, हावा, आगो, र पानी) सँगै मिसिएका थिए। तर नूसको प्रभावले यी तत्वहरूलाई छुट्याएर संसारको विभिन्न रूप र संरचनाहरू बनाए। यसले उनको दर्शनलाई वैज्ञानिक र प्राकृतिक प्रक्रियाहरूसँग जोडेर व्याख्या गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
अनक्सागोरसको दर्शनले प्राचीन ग्रीक धर्मको परम्परागत दृष्टिकोणलाई चुनौती दिएको थियो, जसले गर्दा उनलाई आफ्नो गृहस्थानबाट निर्वासित गरियो। उनको विचारले पछि आएका दार्शनिकहरू जस्तै सुकरात र प्लेटोमा पनि ठूलो प्रभाव पार्यो।
उनको दर्शनले मानव चेतनालाई महत्त्व दिएको छ, जसले बुद्धिको महत्त्वलाई उच्च स्थानमा राखेको छ। यो दर्शनले प्राकृतिक घटनाहरूलाई तर्कसंगत र वैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट हेर्न प्रेरणा दिन्छ।