एक दुइ दिन बसेर नन्द अमाजु सबै आफ्नो घर गइ सक्नु भएको थियो । नन्द अमाजुले मलाइ घरव्यवहारका काम काज गर्दा नात्त्तिऔ बिस्तारै सिक्दै जाने छौ । भनेर सम्झाउनु भयो । सबै भाइहरुले आफ्नो बाबुको काज क्रिया सकिए पछि बरखी बार्ने बाहुनको संस्कार हुदो रहेछ । बल्ल मलाइ थाहा भयो गाउमा सेतो पगडी फेटा लाउने मान्छेलाइ  बाबु आमा मरेकोले दुख बारेको रहेछन ।कसैले बरखी भन्ने कसैले दुख बारेको भन्ने त्यो कुराले म अलमलमा पर्थे । सेतो टाउकोमा बाध्ने टुकुरो, सेतो कमिज र सेरो धोति सुरुवालको पहिरनमा सबै भाइ रहन थाल्नु भयो । बरखी बारेको लोग्ने भएपछी घरमा अरु  धेरै चोखनीत गर्न आबस्याक थियो । 

प्रत्येक महिना पितृकोको नाममा मासिका श्राध्द गरिने रहेछ । सबै जेठाजुहरुको साथमा भएर ससुराबाको बिधि बिधान र दान पुन्य गरेर बार्षिकी सिध्दियो । मैले यी दुइ छोराहरुलाई छोराको रुपमा स्विकार्न सकिन पनि । म भन्दा उनीहरुको दुइ चार बर्षका मात्रै अन्तर थिए । मैले उनलाई जेठा कान्छा भनेरै बोलाउथे । ससुराको बरखी सक्किएपछि पनि हामीसंग सगोलमा काहिला जेठाजु जेठानी बस्नु  भएकै थियो । जे भए पनि मलाइ काहिली जेठानीले मलाइ धेरै माया गर्नु हुन्थ्यो । मलाइ आमा जास्तई लाग्थ्यो । घमा नजानेको कुरा सिकाउनु हुन्थ्यो । 

घरमा भित्रिएपछि घरको सबै परिपाटी कामकाज मलाइ सिकाउनु भयो । आफ्नै बैनी जस्तै गर्नु हुन्थ्यो । घरमा खेतीपाती घाँस दाउरा गाइ बस्तुको स्याहार गर्न जेठा र कान्छाले सघाउथे । पहाडको ठाउमा खेति किसानी नै हाम्रो मुख्य पेशा थियो । बिहे गरेर आइसकेपछि उमेरले जति जेठो भएपनी लोग्ने भनेको देवता सरह हुन्छन  । भन्नु हुन्थ्यो आमाले । लोग्नेको खुट्टाको जल नखाइकन भान्सा गर्नु हुन्न भनेर आमाले भन्नु भएको थियो । तर मलाइ खुट्टाकै जल  खान जातिबित्ति घिन लाएर आउथ्यो । कति पटक त बान्ता नै गरे ।

 यसो नगरे हुन्न र ! भनेर हिमादिदी लाइ सोध्न दिदिसंग गैकी थिए । म त्यहा जाँदा त दिदिले नै भिनाजुको खुट्टाको जल खाँदै हुनुहुन्थ्यो ? म केहि बोल्न नसकी फर्के । भिनाजुले हैन यो साली किन आइ, यसलाई केहि खान दे, भनेर दिदीलाई हकार्नु भो ! भिनाजुले, जिम्माल्को घर न हो ? गाउले हरुले ल्याएका सेल अर्सा एउटा टपरीमा ल्याएर लौ कान्छी भनेर दिदिले दिनु भयो । जति सुकै दिदि बहिनि भिनाजु भने पनि उनीहरु जिम्माल भएकोले हामीलाई अलि तलका जस्तो गरेको भन्ने मेरा मनमा लाग्थ्यो । हामि त गाउ कै राजा हौ भन्ने हुँदो रैछ क्यारे, भिनाजुलाई । तर मलाइ लौ मेरी साली आइ तिमीलाई केहि सारो गारो परे मलाइ भन है । भाइले तिमीलाई माया गरेको त  छ ? भन्दै सोध्नु हुन्थ्यो । मलाइ कमसेकम अफ्थारै परे दिदि भिनाजुले हेर्नु हुन्छ भन्ने पनि लाग्थ्यो । 

   राति सुत्न कोठीमा जादा लोग्नेको खुट्टामा तेल घस्न पर्ने, त्यो पनि स्वास्नी कै धर्म हो रे ! हुनत आमाले बाको खुट्टामा तेल घस्नु हुन्थ्यो र हाम्रो पनि खुट्टामा तेल लगाई दिनु हुन्थ्यो । घर धन्दाले थाकेर लोध परेर तेल घस्न जाँदा त्यहि खुट्टा मै कयौ पटक निदाइकि छु । पहिलो पटक लोग्ने लाइ तेल लगाउन जाँदा मलाइ सकस भएथ्यो । तेल लगाउदा लगादै लोग्नेले च्याप्प दुवै हात समातेर मलाइ आफैसंग सुताउनु भयो । बिस्तारै म तातितई गए । लोग्नेका हातहरु मेरा अंगमा सल्बलिदै गए । जिउका कपडा सरकदै कता पुग्यो । मेरो जिउमा ज्वरो आए जस्तै रंकिदै गयो । बिस्तारै म अर्धचेत भए जस्तै लाग्यो । कताकता एइठन भए जस्तो भान भयो । यस्तो मिठो र अप्रत्यासित आत्म मिलन भयो। स्वास्नी अभावमा बसेका मेरा लोग्ने सायद मेरो यो सामिप्यले द्रविभूत भए । मेरो यो पहिलो पटक लोग्ने मान्छेको स्पर्सले म पनि त पानि पानि भएकी थिए । सारीरिक सुखको आभास लोग्ने अनुहारमा देखिन्थ्यो । 

  यसरी नै लोग्नेसँग नजिकिए म, मेरो जिउधाल यौवनले भरिएको , उनकै बाहुपासमा बेरिन थाले । अब म र लोग्नेसंगको उमेर कै  फरक भएर म आत्तेकी थिइन् । म लोग्ने कै काखमा रमाउन थालिकी थिए । हाम्रा जेठा कान्छालाइ छोरा भनेर नस्विकारे पनि लोग्ने छोरा थिए । मैले उनीहरुलाई दौतरी कै हिसाबले माया  गर्थे । उनीहरुले पनि मेरो ब्यबहारले खुशी हुन्थ्ये । पहिला पहिला त उनीहरुले मलाइ सम्बोधन नै गर्दनथे । पछि पछि उनीहरुले हाम्ले तपाइलाइ सानिमा भन्दैनौ “आमा” नै भन्छौ । नरिसाउनुस है सोधेका थिए ।  अब मलाई उनीहरुको पनी माया लाग्थ्यो । उनीहरुले पनि माया गर्थे । उनीहरु फेरी पढन बनारस गएनन । 

 मेरो महिना बारी रोकियो र बिस्तारै मेरो पेट उकासिन थाल्यो । दिदीले भन्नु भयो : बैनी  तिमि त गर्भवती भैछौ । ला मेरो सातो  गयो । यो पेटको बच्चा कसरि बाहिर निस्कन्छ ? दिदीलाई सोधे ! दिदीले नत्तीकन अरुले जसरि पाउछन त्यसरी भन्नु भयो । जब म सुत्केरी हुने भए पछि जेठा कान्छाले बिहे गरेर माइत छोडेका बुहारीलाई बोलाउने कुरा भयो । हुन त काहिली जेठानी हामि संगै भएकोले त्यस्तो समस्या थिएन । घरमा मलाइ स्याहार्न त जेठानी दिदीले गरि हाल्नु हुन्थ्यो । तर बाहिर फेर घाँस दाउरा गर्न बुहारीलाई बोलाउने कुरा भएर जेठालाइ ससुराली वन्हाले पठाउनु भयो । सुत्केरी हुने महिना मा नै जेठी बुहारीलाई जेठाले लिएर आए । मेरो पहिलो सन्तानको रुपमा छोरा नै जन्मियो ।” बाबु “असाध्यै राम्रो । गोरो चित्त परेको । जिम्माल खानदान कै राम्रो छ है, भन्थे गाउले हरु । 

 

****

क्रमश :