कन्टकारी/बृहती (thorn nightshade) बृहती झाडी (वृहती / Solanum indicum ) बृहती (बृहती) लाइ हिन्दीमा बन भन्टा/ बढी कटेली भनिन्छ । अंग्रेजीमा यसको नाम indian nightshade /poison berry /bush tomato ले चिन्दछन । यसको बोटानिकल नाम Solanum indicum हो । एउटा महत्त्वपूर्ण आयुर्वेदिक औषधिको हो ।—बैंगन जस्तै फल फल्ने भएकाले यसलाई वर्तक पनि भनिन्छ। यो तितो, तिखो, तातो र कफ, वात र ग्रहणीको विकारलाई कम गर्ने छ। बृहती एक वार्षिक काँडे बिरुवा हो जुन मैदानी क्षेत्रमा बढ्छ। बिरुवाका सबै भागहरू स्वादमा मीठो हुन्छन्। ज्वरो, टाइफाइड ज्वरो, घाँटीको दोष, खोकी र सूजनमा प्रयोग गरिन्छ। यो एक विरोधी विष हो। सामान्यता एक देखि ५ मिटर अग्लो हुन्छ । अन्दाकार पात हुन्छन । यसको फुल बैजनी रनाग्को हुन्छ । यसको फल पहेलो र रातो हुन्छ । केमिकल : Solano Capone, Solanine, Carpesterol, Carotene, Diosogenin, Lanosterol, Vitamin C, Solasonine, B- Sitosterol, Solamargine, Solasodine, etc Brihati Fruit- Laghu- Light Katu, and Tikta- It is pungent and bitter Kushtaghna- Helps to treat skin diseases Kandughna- Used to relieve itching and treat pruritus Krimighna- Relieves intestinal worm infestation KaphaVata shamna- Balances Vata and Kapha वार्ताकी क्षुद्रभन्टाकी महति बृहती कुली । हिंगुली राश्त्रिका सिंही महोष्टी दुष्प्रघर्शिणी ।। कटु तिकता $$स्यवैरस्यमुलारोचक नाशिनी । उष्णा कुष्ठज्वरश्वससुलकाग्नीमान्द्यजित ।। अर्थ बृहतीका समानार्थी शब्दहरू वातर्की, क्षुद्रभाण्डकी, महती, बृहती, कुली, हिंगुली, राष्ट्रिका, सिंगी, महोत्री र दुष्प्रघर्षिनी हुन्। यो कब्जियतका लागि राम्रो, मुटुका लागि राम्रो, पाचन सम्बन्धी, कफ र वातलाई सन्तुलनमा राख्ने, तिखो तीक्ष्ण र तितो हुन्छ। यसले स्वाद बढाउँछ, अपच, तातो शक्ति, छालाको विकार, ज्वरो, दम, दुखाइ, खोकी र कम पाचन अग्निको उपचार गर्दछ। मूत्र संक्रमण * बृहतीले मूत्रवर्धकको रूपमा काम गर्छ जसले पिसाबको प्रवाह बढाउँछ र dysuria( पिसाब पोल्ने दुख्ने र चिलाउने }अवस्थामा प्रभावकारी नतिजा देखाउँछ। यो जडिबुटीले पिसाबको माध्यमबाट शरीरबाट क्याल्सियम अक्सालेटको रूपमा क्याल्सियमको भण्डारलाई बाहिर निकाल्छ। आन्द्राको कीड़े * बृहतीले भोक बढाउने र अपचमा राहत दिने एपेटाइजरको काम गर्छ । आन्द्राको कीराहरूमा, यसले आन्द्रामा सूक्ष्मजीवहरूको वृद्धिलाई मार्छ वा रोक्छ र यसलाई स्वस्थ राख्छ। यसको एन्टी-इन्फ्लेमेटरी गुणको कारण, यसले सूजनलाई पनि कम गर्छ र त्यसैले शरीरमा रातोपन, संक्रमण र दुखाइ कम गर्छ। श्वासप्रश्वास सम्बन्धी विकार * यसको कफनाशक गतिविधिको कारण, यसले फोक्सोबाट बाक्लो बलगम बाहिर निकाल्छ र श्वासप्रश्वास मार्गलाई सफा गर्छ। यसले श्वासप्रश्वाससम्बन्धी अन्य लक्षणहरू जस्तै खोकी, घाँटी दुख्ने, चिसो आदिको पनि उपचार गर्छ। जरा र फलको मात्रा : २ देखि ३ ग्राम धुलो , ३० एम एल क्वाथ Part used Root and Fruit साइड इफेक्ट यो जडिबुटी प्रयोग गरेपछि कुनै साइड इफेक्ट देखिएका छैनन् तर गर्भवती महिला, सुत्केरी आमा र साना बालबालिकाको हकमा यसलाई प्रयोग गर्नु अघि आफ्नो डाक्टरसँग सल्लाह लिनु राम्रो हुन्छ