“अध्यात्म को बाटोमा ” पढ्ने अवसर दिनु भएकोमा धन्यवाद । पुस्तक पाएर पनि त्यस प्रति कमेन्ट गर्न ढिला भयो /क्षमा चाहन्छु । हजुरको लेखन शैली प्रस्तुतीकरण राम्रो लाग्यो ।
१ धर्म भनेको अध्यात्म होइन भन्ने कुराको ब्याख्या सारै राम्रो लग्यो ।
२ धेरै मान्छे न आफ्नो बारेमा जानेर मरेका छन न जीवन र जगत को बारेमा बुझ्ने कोशिस गरेका छन् । यो पढ्दा रमण महर्षि को who am I? भन्ने शिक्षा पढ्दा को याद आयो । यदि आफ्नो बारेमा जान्यो भने यो शरीर “म” होइन भन्ने थाहा हुञ्छ र सुख या दुख ले छुन सक्दैन भन्ने शिक्षा हो जस्तो लाग्छ ।
३. धर्म र रिलिजन फरक कुराहुन भन्ने पनि हामि धेरै लाइ थाहा छैन । यस उपरको ब्याख्या धेरै राम्रो लाग्यो ।
मान्छे धर्म निरपेक्ष हुन नसक्ने कुरा सहि हो । धर्म को गलत ब्याख्या हुदा कुरीति हरु देखा परेको र अन्य धर्म का मान्छेले हिन्दुहरु लाइ हेर्ने दृस्टीकोण पनि फरक भएको कुरा मैले पनि अनुभव गरेको छु ।
४. “हामीले हिन्दुधर्म प्रचार कालागि सुको पैसा खर्च गरेका छैनौ “। हो हामीले अरु धर्महरुले नेपालमा या अरु मुलुकमा धर्म प्रचारका लागि धेरै पैसा खर्च गरेको देखेका छौं , सुनेका छौं । तर हिन्दुहरुले गरेको थाहा छैन । हिन्दु धर्म प्रचारका लागि के गर्नु पर्ला ?
५. हिन्दु धर्म को नामकरण सवारकर ले गरेको कुरा हामी धेरै लाइ थाहा थिएन । थाहा पाउदा खुशी लाग्यो ।
हिन्दु धर्मका चार स्तम्भहरु, आश्रम व्यवस्था , आदिको ब्याख्या सारै राम्रो लग्यो ।
६. हो हजुरले लेख्नु भए जस्तै आफ्ना छोराछोरी लाइ अंग्रेजी स्कुल राख्ने , विदेश पठाउने अनि आफ्नो संस्कृति बिर्से , बाबु आमा लाइ हेरेनन् भन्नु कहाँ सम्म ठिक हो ? उल्लेख गरेको कुराले मन छोएको छ ।
७. नेपाल का योगी नरहरि नाथ को धर्म , संस्कृति , इतिहासमा महान योगदान छ । वहा र खप्तड स्वामी को उल्लेख भएकोमा खुशी लाग्यो । आउदा संस्करणहरुमा अरु पनि नेपाली सन्त महन्त आदिको उल्लेख गरेको सुन्न पाए राम्रो हुने थियो ।
८. बर्ण व्यवस्थामा शुद्रको ब्याख्या धेरै राम्रो लाग्यो । यस ले समाजमा विभेद हटाउन मद्धत पुग्छ जस्तो लाग्छ ।
नेपालमा पनि थर को ठाउमा गोत्र या बाबुको (आमाको) नाउ राख्ने सुझाब राम्रो लग्यो । दक्षिण भारतमा छ भन्छन । त्यसले कति विभेद हटायो होला ?
९. भारध्वज ऋषिको बायुयान, शिबकरको बिमान परिक्षण हामी धेरै लाइ थाहा नभएको कुरा थाहा पाउदा खुशी लाग्यो ।
१०. आत्माको बारेमा आत्मा के हो भन्ने सधैं खुल्दुल लाग्थ्यो ” मान्छे भित्र जुन जीवतत्त्व छ तेही नै आत्मा हो ” ले खुल्दुल मेटियो ।
११. ” म को हुँ” भन्ने कुरा मलाई पनि सधैं खुल्दुल लाग्थ्यो । यस सम्बन्ध मा दक्षिण भारत का रमण महर्षि या महाराष्ट्रका निसर्गदत्ता महाराजका केहि ब्याख्या इन्टरनेट मा पढेको थिएँ । हजुरले गीता को श्लोक बाट तेस्को ब्याख्या गर्नु भएको छ , त्यसैले मलाइ बुझ्न सजिलो भयो ।
१२.वर्तमानमा जिउनु नै आनन्दमय जीवन जिउनु हो भन्ने ब्याख्या राम्रो लाग्यो ।
१३. विभिन्न योगको ब्याख्या, त्यसमा पनि आठ अंग को ब्याख्या योग अध्ययन गर्ने व्यक्ति का लागि धेरै उपयोगी छन् । कर्म को ब्याख्या धेरै घत लाग्यो ।
१४. राजाले राजधर्म बिपरित शासन गर्दा गद्दी छोड्नु परेको भन्ने मलाई पनि पहिले देखि नै लाग्थ्यो हजुर को लेखले प्रमाणित गरिदियो ।
१५. दिनदिनै ॐकार उच्चारण गरेर पनि रहस्य थाहा नपाउने हाम्रो लागि ब्याख्या अति उपयोगी छन् ।
१६. हजुर को लेखबाट स्वामी आत्मानन्द गिरीबारे थाहा पाएँ । वहाको नेपाली भाषा को प्रबचन सुन्दै छु ।
१७. ऋषि , सुगा र ब्याधा को कथा जस्तै अहिलेको नेपालको शिक्षा को अवस्था छ जस्तो लाग्छ ।
