एम्पेदोकल्स (Empedocles)
एम्पेदोकल्स एक प्राचीन ग्रीक दार्शनिक थिए, जसको जन्म ४९० ईसा पूर्व सिसिलीमा भएको थियो। उनी दर्शनशास्त्रका साथै कवि र वैज्ञानिक पनि थिए। उनको दर्शन धेरै हदसम्म प्रकृतिका आधारभूत तत्त्वहरूलाई बुझ्न केन्द्रित थियो।
Empedocles को मुख्य दर्शन चार मौलिक तत्त्वहरू — पृथ्वी, जल, वायु, र अग्नि — मा आधारित छ। उनका अनुसार, सम्पूर्ण ब्रह्माण्डका सबै चीजहरू यी चार तत्त्वहरूको संयोजनबाट बनेका छन्। उनले भने कि दुई मुख्य शक्तिहरू, प्रेम (philia) र झगडा (neikos), यी तत्त्वहरूलाई संयोजन र विभाजन गर्दै ब्रह्माण्डलाई निर्माण र परिवर्तन गरिरहेका छन्। प्रेम तत्त्वहरूलाई एकतामा ल्याउँछ भने झगडाले तिनीहरूलाई छुट्याउँछ।
उनी पुनर्जन्ममा विश्वास गर्थे र भने कि आत्मा पुनर्जन्मको चक्रबाट गुज्रन्छ। उनले यो पनि विश्वास गरे कि मानिसहरू तथा अन्य जीवहरूलाई बुझ्नका लागि नैतिक शुद्धता जरुरी छ। उनको जीवनशैली शाकाहारी थियो र उनले पशु बलिको विरोध गरे।
Empedocles को मृत्यु पनि रहस्यमय छ, केहि मान्यताहरूले बताउँछन् कि उनी आफैंलाई एउटा ज्वालामुखीमा फ्याँकेर अमरत्व प्राप्त गर्ने प्रयास गरे।Empedocles को योगदान दर्शन र विज्ञान दुवैमा महत्वपूर्ण मानिन्छ।
क्रमश :